Waarom zou een bescheiden weblog als het Salon van Sisyphus een stuk overnemen uit een massablad als Humo? Dubbelop? Daarvoor is maar één reden denkbaar: dat artikel is van zo’n overwegend algemeen belang dat het echt door iedere inwoner van het land gelezen moet worden. En bediscussieerd. En over nagedacht. Daarom kapen we nu pagina 120 van Humo deze week. Laat u niet afschrikken door een paar cijfertjes, of juist wel, ze betreffen uw eigen portemonnee. Het gaat hier over geldstromen, inderdaad, maar niet die naar Wallonië. Honni soit qui mal y pense. (jc)
‘Dit heeft de fiscus (ons allen dus) al 5.769.804.521 euro gekost’
Lezers met een zwak hart wezen gewaarschuwd: dit artikel kan uw bloeddruk omhoogjagen, zeker als u vorig jaar plichtsbewust een flink deel van uw zuurverdiende euro’s aan de belastingen hebt overgemaakt. De omstreden notionele intrestaftrek (NIA) voor bedrijven – een geschenkidee van minister van Financiën Didier Reynders – is opgelopen tot 17,3 miljard euro, wat overeenkomt met een fiscale kostprijs van 5,8 miljard euro: tien keer hoger dan voorgespiegeld bij de invoering van de maatregel.
So what, zegt u? Terwijl België bankroet gaat, betalen multinationals die monsterwinsten maken minder belastingen dan een verpleegster of een postbode.
Vijf jaar geleden trokken toenmalig premier Guy Verhofstadt (VLD) en zijn minister van Financiën Didier Reynders (MR) op promotietrip naar Amerika en Azië om buitenlandse investeerders naar België te halen. Het lokaas was een nieuw fiscaal cadeau: de ‘notionele intrestaftrek’.
De campagne werd ondersteund met het wervende spotje ‘Invest in Belgium. Increase Your Profit’, dat op muziek van Marc Moulin een Belgische brasserie, windmolens en strandhuisjes liet zien. De boodschap was helder: vergeet exotische belastingparadijzen als de Bahama’s en de Caymaneilanden, de nieuwe goudkust ligt aan de Noordzee en heet België.
De NIA is – zeer kort samengevat – een fiscale constructie die vennootschappen de mogelijkheid biedt om een fictieve rente op hun eigen kapitaal af te trekken van hun winst. Op die manier verlagen ze de belastingdruk. SP.A-parlementslid Dirk Van der Maelen, die de alarmerende 17,3 miljard in primeur naar buiten brengt, waarschuwde bij de lancering van de NIA al voor grote ontsporingen.
Dirk Van der Maelen «De maatregel werd al onmiddellijk misbruikt via de constructie van de double dip: een bedrijf leent geld en sluist dat vervolgens door naar een zusterbedrijf; daar wordt het als eigen vermogen ingebracht. De intrest op het geleende geld kan dan twee keer fiscaal worden afgetrokken: die bedrijven passeren dus twee keer langs de ruif.
»Dat kan in geen enkel ander Europees land. Ook de Nederlanders hebben een NIA overwogen, maar na analyse vreesden ze een budgettaire ramp. Het Belgische experiment geeft ze gelijk: Didier Reynders heeft een monster van Frankenstein geschapen.
»De cijfers van 2008 lieten een fiscale kostprijs zien die vier keer hoger lag dan oorspronkelijk geraamd. Nu zitten we al een vertienvoudiging: 5.769.804.521 euro. En naar alle verwachting zal aanslagjaar 2009 een nóg hoger cijfer geven. Er woekert een gevaarlijk virus in onze vennootschapsbelasting.»
HUMO Wie je niet hoort klagen, zijn de multinationals die nauwelijks of geen belastingen meer betalen.
Van der Maelen «Van de BEL 20 – de twintig grootste beursgenoteerde bedrijven – betaalden er vorig jaar maar twee belastingen. Het wordt nog hallucinanter als je kijkt wie het meest profiteert van de NIA. De twintig grootste NIA-verbruikers gaan lopen met één derde (5,6 miljard euro) van de totale aftrek van 17,3 miljard euro. Koploper Arcelor Mittal Finance & Serv neemt bijvoorbeeld 1,3 miljard euro aftrek voor haar rekening. De 110.000 kleine en middelgrote ondernemingen souperen slechts vijf procent (925 miljoen euro) van de totale aftrek op.
»De kleintjes betalen dus de volle pot, terwijl net zij gesteund zouden moeten worden – een ongemakkelijke realiteit voor partijen die beweren voor de KMO’s op te komen en niet aan de notionele intrest willen raken. In die zin lijkt de vennootschapsbelasting op de personenbelasting: de gewone inkomens van loon- en weddetrekkers dragen de zwaarste lasten. Hoe hoger de inkomens, hoe meer men zich laat bijstaan door fiscale raadgevers die de belastingdruk laag houden.»
HUMO ‘Dankzij de NIA heeft België de laagste reële vennootschapsbelasting ter wereld,’ stond te lezen in een brochure van de Belgisch-Japanse Kamer van Koophandel, waarvan VBO-baas Thomas Leysen voorzitter is.
Van der Maelen «Dat bewijst toch hoe vals en hypocriet VBO en VOKA wel zijn als ze wauwelen over de ondraaglijke belastingdruk waaronder onze ondernemingen zouden kreunen? In diezelfde brochure wordt België ook aangeprezen als één van de meest soepele Europese landen om arbeiders te ontslaan.
»België is gewoon een fiscaal paradijs voor de grote bedrijven die hun aangifte door fiscale kantoren laten doen. Want naast de NIA biedt België nog tal van andere unieke technieken om de belastingen naar beneden te halen.»
HUMO Nationaal kampioen in het creatief combineren van allerlei fiscale hightech is Electrabel.
Van der Maelen «Alle wettelijke mogelijkheden en loopholes put Electrabel maximaal uit: de NIA, de onbeperkte aftrek van intresten betaald aan buitenlandse vennootschappen, en de belastingvrije meerwaarden. In 2009 maakten Electrabel, Suez Tractebel, Energy Europe Invest en GDF Suez CC samen een winst vóór belastingen van 4,8 miljard euro.
»Ze betaalden samen 2,3 miljoen euro aan bedrijfsbelastingen: dat komt neer op een effectief belastingtarief van 0,049 procent. Dat is géén accident de parcours, maar het gevolg van een beleid. En, voor alle duidelijkheid: Electrabel en moederbedrijf GDF Suez hebben die cadeaus niet nodig. Ondanks de economische crisis liep de nettowinst van GDF Suez in 2009 op tot 4,5 miljard euro.»
HUMO De NIA werd gelanceerd als een wondermiddel om massaal jobs te creëren. Is dat gelukt?
Van der Maelen «De twintig grootverbruikers van de NIA, goed voor een aftrek van 5,6 miljard euro, creëerden in 2008 samen slechts 242 voltijdse banen méér dan het jaar ervoor. Dat lijken me duur betaalde jobs. De werkgelegenheid in België is gestaag gestegen sinds 2000, maar je ziet geen duidelijke knik naar boven sinds de invoering van de NIA. Een sprekend voorbeeld: Arcelor Mittal Finance & Services dat 1,3 miljard euro aftrok, creëerde twee extra banen.»
HUMO Ronduit cynisch is het geval InBev. In 2009 bespaarde de brouwer 70 miljoen euro op zijn belastingaangifte via de NIA, en tegelijkertijd dankte het massaal personeel af.
Van der Maelen «Of neem Janssen Pharmaceutica: dat trok 202.562.000 miljoen euro af, en er zijn vandaag 357 banen minder. Dezelfde trend bij Bayer Antwerpen: 161.263.373 miljoen euro aftrek, 34 banen minder.
»De NIA trekt ook helemaal geen extra buitenlandse investeringen aan, zoals beloofd. De financiële onafhankelijkheid van onze bedrijven, de zogenaamde solvabiliteit, is na de invoering van de maatregel niet méér toegenomen dan ervoor. Zelfs in de boerenjaren 2007 en 2008 – vóór de crisis, toen het onze ondernemingen voor de wind ging – was er geen effect. We hebben zelfs aanwijzingen dat het geld meteen is uitbetaald als dividend aan de aandeelhouders.
»Ik vind dat de NIA geleidelijk moet worden afgebouwd, en à la limite afgeschaft. Overheidssteun aan ondernemingen mag geen blanco cheque zijn, er moet een return zijn in de vorm van jobs.»
HUMO Waarom heeft de SP.A dan de invoering van de notionele intrestaftrek mee goedgekeurd in de regering-Verhofstadt II?
Van der Maelen «Voorwaarde was dat de zaak van dichtbij zou worden opgevolgd, maar dat is nooit gebeurd. Onze voorstellen om misbruik met de double dip aan te pakken werden telkens weer van tafel geveegd. Het was zelfs een zwaar gevecht om bij Reynders cijfers over de NIA te krijgen. Ook de CD&V steunde ons niet. Ik herinner me het slotdebat voor de verkiezingen van 2007, waarin toenmalig oppositieleider Leterme gevraagd werd of hij één positieve maatregel van de regering-Verhofstadt kon noemen. Hij antwoordde: de notionele intrestaftrek.»
HUMO Zit er dan echt geen enkele goede kant aan de NIA?
Van der Maelen «Zelfs de geestelijke vader van de NIA, Reynders’ voormalige kabinetschef Bruno Colmant, heeft al toegegeven dat de NIA in deze vorm onhoudbaar is en verlaagd moet worden met vijftig procent.
»Volgens onze schattingen zou de schatkist meteen 800 miljoen à één miljard euro rijker zijn als je de NIA afschaft. Op dit moment zoekt Leterme twee à drie miljard om de begroting op orde te krijgen. Dat geeft een idee wat voor gat de NIA in de staatskas slaat.»
HUMO Intussen is België doodleuk failliet, volgens minister van Begroting Guy Vanhengel.
Van der Maelen «En als ik de besparingsvoorstellen van de werkgevers lees, dan stel ik vast dat ze niets bij zichzelf gaan zoeken. De gewone belastingbetaler moet het gelag maar betalen.» (ja, pv)http://www.humo.be/tws/deze-week/21622/de-notionele-intrestaftrek-of-waarom-een-multinational-minder-belastingen-betaalt-dan-een-verpleegster.html
http://nl.wikipedia.org/wiki/Didier_Reynders
Salon van Sisyphus 
Interessant stuk maar journalistiek schort er wat. Er staat nergens duidelijk uitgelegd wat de NIA precies is en de geinterviewde lijkt wel zijn eigen vragen te hebben geschreven.
De essentie van deze prachtige vondst, Notionele Intrest Aftrek, staat wel kort uitgelegd:
‘De NIA is – zeer kort samengevat – een fiscale constructie die vennootschappen de mogelijkheid biedt om een fictieve rente op hun eigen kapitaal af te trekken van hun winst. Op die manier verlagen ze de belastingdruk.
De maatregel werd al onmiddellijk misbruikt via de constructie van de double dip: een bedrijf leent geld en sluist dat vervolgens door naar een zusterbedrijf; daar wordt het als eigen vermogen ingebracht. De intrest op het geleende geld kan dan twee keer fiscaal worden afgetrokken: die bedrijven passeren dus twee keer langs de ruif.’
Niet erg duidelijk? Dat was ook de bedoeling van de initiatiefnemers. Maar de betrokken ondernemers hebben het wel goed begrepen, hoor.
Als de ondervraagde socialistische fractieleider zijn eigen vragen had geschreven, zou hij zeker deze hebben weggelaten:
Waarom heeft de SP.A dan de invoering van de notionele intrestaftrek mee goedgekeurd in de regering-Verhofstadt II?
Wat daar journalistiek aan schort is, dat er niet op door wordt gegaan en ook niet gevraagd wat de socialistische partij er alsnog denkt aan te doen.
HUMO-Nieuwe-Stijl, zeker? (jc)