VERDEELD DUITSLAND
Topvoetballer Mesut Özil heeft in Duitsland over migratie en integratie een debat uitgelokt dat tot vandaag in de media, op kantoor, in de huiskamer en in de Stammkneipe blijft nazinderen. “Ik ben Duitser als we winnen, maar ik ben een immigrant als we verliezen,” zei Özil een paar weken geleden en wakkerde daarmee de controverse aan die al eerder was ontstaan door een foto waarop de voetballer te zien was in het gezelschap van de Turkse leider Erdogan. De mediastorm die daarop volgde deed veel Duitsers van Turkse of andere buitenlandse origine zich afvragen of ze na twee-drie generaties echt wel zo goed geïntegreerd zijn en als Duitsers aanvaard worden als ze tot nu toe dachten. Özil zelf zei vaarwel tegen de Mannschaft, die het ook al hard te verduren kreeg na de bedroevende prestatie op het wereldkampioenschap. Maar – zo schreef Der Spiegel – 58% van de Duitsers vinden niet dat Özil respectloos of racistisch behandeld werd en slechts 27% betreurt dat hij uit de nationale ploeg is verdwenen.
Özil met Erdogan. De foto deed een verhit debat losbarsten.
Het Özildebat komt bovenop de scherpe Duitse verdeeldheid over de migratieproblematiek. Ook in Duitsland worden de grenzen van het fatsoen voortdurend opgeschoven, ook in Duitsland wordt extreem-rechts en racistisch taalgebruik mainstream. Woorden die ons bekend in de oren klinken of hun Duitse variant worden bij onze Oosterburen steeds vaker in de mond genomen: “asieltoerisme,” “open-grenzenlobby” (“Anti-Abschiebe-Industrie.”), “Gutmenschen.” In talkshows worden moslims steevast geassocieerd met bedreiging of criminaliteit en op een Pegidabetoging in Dresden werden migranten uitgenodigd te “verzuipen” (“Absaufen.”)
Aan de andere kant van het spectrum heb je iemand als kardinaal Reinhard Marx die de christendemocraten Seehofer en Söder de mantel uitveegt wegens hun ruk naar rechts en hun populistisch taalgebruik. De stem van Marx, aartsbisschop van München en voorzitter van de Duitse bisschoppenconferentie, heeft gewicht in een land waar de christendemocratie nog altijd de dienst uitmaakt. Maar juist een partij die het woord “christelijk`’ in haar titel voert heeft volgens Marx bijzondere verplichtingen ten aanzien van de armen en de onderdrukten en dus ook van mensen die op de vlucht zijn voor armoede en vervolging. Dat spoort volgens de bisschop helemaal niet met de richting die CDU maar vooral de Beierse zusterpartij CSU uitgaat. Zo laakte de bisschop minister van binnenlandse zaken Horst Seehofer, die er prat op ging dat hij zijn 69e verjaardag had gevierd door 69 uitwijzingen te ondertekenen. “Hoogst ongepast” vindt de bisschop. En dat de Beierse minister-president Markus Söder het woord “Asieltoerisme” in de mond neemt kan Marx evenmin smaken. “Nationalist zijn en katholiek zijn dat gaat niet samen,” stelde de aartsbisschop zonder omwegen in een interview met het weekblad Die Zeit. Kom daar eens om bij onze zwijgzame bisschoppen die vooral de kool en de geit willen sparen.
Kardinaal Reinhard Marx: “Nationalist zijn en katholiek zijn dat gaat niet samen.”
Kardinaal Marx is niet de enige die door gevoelens van solidariteit en medeleven wordt bewogen. Volgens een enquête in opdracht van het ministerie voor gezinszaken engageren zich nu nog 20% van alle Duitsers met een of andere vorm van hulp aan vluchtelingen: financieel, met materiële hulp of met bijvoorbeeld taalondericht. Sedert 2015 was zowat de helft van de bevolking op een of andere manier bij de hulpverlening betrokken. Maar in een klimaat van angst en haat dreigt deze spontane stroom aan hulpverleners op te drogen. Ook economisch kan het kerende tij in Duitsland zware gevolgen hebben. In Der Spiegel maakt een vrouwelijke bedrijfsleider zich grote zorgen omdat van de twaalf immigranten die ze als werknemer heeft aangenomen de helft met uitwijzing wordt bedreigd. Meer dan 100 ondernemingen ijveren nu met een initiatief voor de legalisatie van hun vluchtelingen-werknemers.
Joe Kaeser, de baas van Siemens, het grootste Duitse industrie-en technologiebedrijf, is bezorgd om de toenemende verruwing van het debat. Toen Alice Weidel, de fractievoorzitster van de extreem-rechtse AfD het in de Bondsdag had over “hoofddoekmeisjes” en “mesmannen” antwoordde Kaeser op twitter: “Liever hoofddoekmeisjes dan Bund deutscher Mädel 1. Met zulke woorden beschadigt mevrouw Weidel het aanzien van ons land in de wereld, daar waar de voornaamste bron van de Duitse welvaart ligt.” Dat een industriemagnaat als Kaeser de parallel trekt tussen de Bondsrepubliek en de Nazitijd is hoogst uitzonderlijk. Maar ook toen, zo betoogde Kaeser in München, hebben teveel mensen te lang gezwegen. Zijn oom is in Dachau vermoord omdat hij weigerde aan te sluiten bij de Hitlerjugend.
Dat extreem-rechts nu in de Bondsdag zit is één ding, erger wellicht is dat partijen die tot het democratische centrum worden gerekend meer en meer in die richting opschuiven. Zoals bij ons figuren als Hendrik Bogaert of Gwendolyn Rutten het taalgebruik en ideeën van extreemrechts salonfähig maken, zo gaan Duitse christendemocraten en liberalen de populistische rand opzoeken. Of zoals een Duitse zakenvrouw van Turkse origine het in Der Spiegel verwoordt: “Met elk succes van de populisten laten de democratische partijen zich aan de neusring door de manege slepen. Dat kost hun alleen maar stemmen want wie volks-nationalistisch ingesteld is kiest voor het origineel en niet voor het afgietsel.”
Markus Söder, minister-president van Beieren (CSU)
De peilingen lijken haar gelijk te geven: de almachtige CSU met Markus Söder aan het hoofd van de regering in Beieren stevent in de Landsdagverkiezingen van 14 oktober aanstaande op een historische nederlaag af. De harde taal van Söder levert niet hem maar de concurrentie op rechts stemmen op. In de peilingen komt de AfD nu op de derde plaats, maar de grote winnaars lijken de Groenen te worden die met de 33-jarige Katharina Schulze een stemmenkanon in huis hebben. Daarom wordt nu al openlijk gespeculeerd over een “Groen-zwarte” coalitie in Beieren en wellicht met dat vooruitzicht matigt Söder in de campagne zijn anti-immigratierethoriek. Maar in de jongste geschiedenis hebben de verkiezingen in de Duitse deelstaten alleen dit gemeen: alle peilingen zaten glad verkeerd.
Johan Depoortere
LINKS, RECHTS, TRUMP, VOORUIT!
Goya: Als de rede slaapt
Door Tom Ronse
Veronderstel dat een linkse militant in 1978 in een diepe slaap werd gedompeld en pas veertig jaar later wakker werd. “Wie is er nu president van Amerika?”, is een van zijn eerste vragen en met een diepe zucht antwoord je: “Trump”.
“En wat doet die ? ”
“ Hij neemt protectionistische maatregelen waar de vakbonden al lang voor pleiten. Hij stelt het nut van de NATO in vraag en zoekt toenadering tot Rusland en verzoening met Noord-Korea. Hij heeft een boon voor de Russische leider, een ex-KGB-er. Hij veroordeelt de militaire politiek van zijn voorgangers en noemt de invasie van Irak “een domme vergissing”. Hij valt uit tegen de FBI en de CIA. Hij vecht tegen wat hij “de diepe staat” noemt, de gevestigde machten die zijn verkiezing volgens hem ongedaan willen maken.”
De militant uit 1978 straalt. “Fantastisch!”, zegt hij, “Is hij een kommunist? Of op zijn minst een socialist?”
“Hij is wellicht de meest rechtse president die Amerika ooit heeft gehad.”
De militant schudt zijn hoofd. “Dit zijn vreemde tijden”, zegt hij verbijsterd. En daarin kun je hem geen ongelijk geven.
“Wat maakt hem dan zo rechts?” wil hij weten.
“ Het is niet alleen zijn politiek. Hij geeft de rijken belastingscadeaus, valt de milieubescherming, de gezondheidszorg en de sociale voorzieningen aan, benoemt konservatieve rechters, maar dat is klassiek rechts, daarin onderscheidt hij zich niet van zijn voorgangers. Wat hem anders maakt is dat hij in zijn hart een fascist is.”
“Is de VS een fascistisch land geworden?” vraagt de militant verschrikt.
“Nee. Maar als de president zijn gang kon gaan…
Hij vertoont veel gelijkenissen met de fascistische leiders van de vorige eeuw. Hij is een charismatische bullebak. Hij is een narcist, wilt voortdurend in het middelpunt van de belangstelling staan, en eist van zijn medewerkers blinde gehoorzaamheid. Hij heeft propagandisten op radio en tv die de cultus rond zijn persoon aanblazen. Hij geeft het volk een zondebok, in casu de immigranten. Hij wakkert haat en wraaklust aan. Hij is een hypernationalist. Hij marchandeert in samenzweringstheorieen. Hij is medogenloos. Hij misprijst vrouwen, anders gekleurden en journalisten. Hij scheldt, hij schreeuwt, hij bluft, hij liegt. En hij doet dat allemaal schaamteloos. Zijn speechen zijn vaak een aaneenrijging van demonstreerbare leugens maar elke kritiek is als water op een eend; hij blijft zijn leugens herhalen tot ze voor zijn gelovigen feiten worden en al de rest “fake news” is.
Durf en schaamteloosheid zijn cruciale factors in het sukses van een fascistoide leider. Zo ontreddert hij zijn tegenstanders, zet hen op het verkeerde been, en brengt hij zijn aanhangers in verrukking.
Trump, Erdogan, Orban, Duterte, etcetera… wat betekent die opmars van politieke leiders met fascistoide trekken in demokratische staten? Ze zijn geen dictators die erop gebeten zijn om de parlementaire demokratie zo snel mogelijk op te heffen. Integendeel, ze spelen het verkiezingsspel met groot enthousiasme. De democratie lijkt eerder een instrument voor hen dan een obstakel (bovendien zitten de demokratische spelregels in de VS zo in elkaar dat je, zoals Trump, kunt verliezen en toch winnen).
Fascistoide leiders onderscheiden zich van andere politici in hun cultivering van een mythisch verleden. “Make America great again”. In dat mythisch verleden was er rust, orde, zekerheid. Je had vast werk. Je hoefde je als blanke Amerikaanse man nergens voor te schamen. Fascistoide leiders mikken op de emoties, eerder dan op het verstand. Op verlangens, op frustraties, op de nood aan zekerheid.
Je kunt het ironisch of voorspelbaar noemen maar ze doen de onzekerheid juist nog toenemen. Verdragen worden opgezegd. Allianties in vraag gesteld. Partners bedreigd. Alles staat op losse schroeven. Nieuwe breuklijnen verschijnen.
Die breuklijnen lopen niet meer simpelweg tussen links en rechts. Ook binnen de partijen woedt een strijd. Zelfs in de Republikeinse partij en in Trumps regering. De partij volgt hem wel als het over belastingsvermindering, meer geld voor het Pentagon en afschaffing van milieuregels gaat. Maar ze is ook traditioneel pro-globalisering en anti-Rusland. Trumps protectionisme, zijn bromance met Poetin en zijn harde aanpak van immigranten gaan voor velen in zijn eigen partij te ver.
Wat Trump nodig heeft, als fascistoide leider, is een fascistoide partij die hem op handen draagt en door dik en dun verdedigt. Daarom is hij de eerste Amerikaanse president die breekt met de traditie dat de president geen kandidaat steunt in de voorverkiezingen van zijn eigen partij. Trump doet dat wel omdat hij de Republikeinse partij wil veroveren. Hij steunt trumpisten soms tegen de kandidaten van de lokale partijleiders in. Anderzijds hebben de Koch broers, pro-globalisten en de grootste geldschieters van de Republikeinen, aangekondigd dat ze 400 miljoen dollar willen besteden om anti-trumpisten te steunen. The game is on.
Inzake de Kongresverkiezingen in november wordt vooral gespeculeerd over de vraag of de Demokraten erin zullen slagen een of beide kamers te heroveren. Maar de vraag welke soort Republikeinen verkozen wordt is misschien even belangrijk voor de tweede helft van Trumps ambtstermijn.
Trump heeft de wind in de zeilen omdat de Amerikaanse ekonomie lekker lijkt te draaien. Maar volgens Ben Bernanke, oud-voorzitter van de Fed, de Amerikaanse centrale bank, valt de wereldekonomie in 2020 van een klif. Dat is het jaar waarin Trump kandidaat zal zijn om zichzelf op te volgen. Meer dan ooit zal hij een zondebok nodig hebben.
KABILA OF KABILA Deel 2
Dat de Congolese president Joseph Kabila op de valreep heeft beslist geen kandidaat te zijn in de al vaak uitgestelde presidentsverkiezingen zou volgens de New York Times te maken kunnen hebben met Amerikaanse druk. De krant verwijst naar de Britse Financial Times die schrijft dat de regering Trump dreigt met financiële sancties als Kabila zich aan de macht zou vastklampen. Vorig jaar al kondigde het Amerikaanse Treasury Department (Ministerie van Financiën) sancties aan tegen generaal François Olenga, één van de hoogste militairen in Kabila’s kring en in december vorig jaar trof hetzelfde lot Dan Gertler, een Israëlische zakenman (1,2 miljard dollar waard volgens Forbes) en vertrouweling van de president.
Verkiezingen dus zonder Kabila maar of dat voor de Congolezen veel zal veranderen is meer dan twijfelachtig schrijft Walter Zinzen in deze bijdrage.
Johan Depoortere
CONGO: EN NU?
Door Walter Zinzen
Nu er officieel een “dauphin” is voor president Kabila is de kans weer een beetje groter dat er op 23 december écht verkiezingen gaan gehouden worden. Maar nu al staat vast dat die verkiezingen niet eerlijk zullen verlopen, al was het maar omdat de grootste kanshebber om ze te winnen niet kan meedoen.
Moïse Katumbi
Het gaat om Moïse Katumbi, de populaire ex-gouverneur van de mijnprovincie Katanga. Na een ballingschap van twee jaar in België wou hij terugkeren naar Congo om er zijn kandidatuur in te dienen. Maar toen hij vanuit buurland Zambia Congo wou binnen rijden werd de grenspost gesloten. Daardoor werd ook de export van grondstoffen onmogelijk. Volgens ingewijden kwam dat de Congolese staat op een verlies van 20 miljoen dollar per dag te staan. Bij schermutselingen tussen “ordetroepen” en aanhangers van Katumbi, die hem wilden verwelkomen, vielen vijf doden en zestien gewonden. Want zo gaat dat in het Congo van Kabila : op tegenstrevers wordt met scherp geschoten. En dat was ook het geval toen de “dauphin,” Emmanuel Ramazani, minister van Binnenlandse Zaken was.
De vraag rijst nu of Jean-Pierre Bemba, die na zijn verlies bij de verkiezingen in 2006, een gewapend conflict met Kabila-troepen uitvocht in de straten van Kinshasa, wel zal kunnen meedoen. Het zou best kunnen dat het Grondwettelijk Hof – volgepropt met Kabila-papegaaien – zijn kandidatuur als “onwettig” zal afwijzen. Ook Bemba is populair, zeker in Kinshasa, waar iedere politicus die tegen Kabila is, op handen wordt gedragen.
Fundamenteler nog om aan de waarachtigheid van verkiezingen te twijfelen is de onveiligheid die in heel wat streken heerst. In de bijna twee jaren dat Kabila ongrondwettelijk geregeerd heeft (vanaf eind 2016) zijn chaos en terreur onrustwekkend toegenomen. In het Oosten heerst die onveiligheid al meer dan 20 jaar en Kabila is er niet in geslaagd (of heeft niet gewild) de tientallen milities, die er opereren, te ontwapenen of zijn eigen leger tot fatsoenlijk gedrag tegenover de bevolking aan te manen.
Ingewijde waarnemers maken gewag van een vergadering met de chef van één van de veiligheidsdiensten een tweetal jaren geleden. Die chef zou daar aangekondigd hebben dat hij een aantal streken zou destabiliseren. Bedoeling : ervoor zorgen dat de mensen andere zorgen hebben dan verkiezingen, die maar niet komen. De eerste streek was de provincie Tanganyika, het vroegere Noord-Katanga. Daar leven al sinds mensenheugenis Twa (een pygmeeënvolk) en Baluba vreedzaam samen.
Jaynet Kabila. Radio Okapi/ Ph. John Bompengo
Tot Jaynet Kabila (1), de tweelingzus van Joseph, zich ermee moeide. Volgens betrouwbare getuigen heeft ze de Twa bewapend en opdracht gegeven Baluba te doden. Een vergelijkbaar scenario speelt zich af in West-Kasai, dat eveneens op het lijstje van de veiligheidschef stond. Daar zaait de militie van een traditionele chef dood en vernieling. Het Kabila-leger treedt er met ongeëvenaarde wreedheid op, niet alleen tegen de militie, maar vooral tegen de burgerbevolking. Gevolg: duizenden slachtoffers en vier miljoen vluchtelingen. In Beni, Noord-Kivu, eveneens genoemd, zijn het dan weer zogenaamde islamisten, die de bevolking terroriseren. Maar zelfs het falende Congolese gerecht heeft vastgesteld dat de moordenaars in feite opgeleid en getraind worden in legerkampen. Voeg daarbij dat duizenden gedetineerden gelijktijdig konden ontsnappen uit gevangenissen in Kinshasa, Goma en Kisangani. Ze zijn letterlijk verdwenen in de brousse, waar ze, zo denkt iedere Congolees, opgevangen werden door één van de vele gewapende bendes.
Hoe je in al die gebieden verkiezingen in peis en vree kunt organiseren is een raadsel. Wel zijn de mogelijkheden tot fraude legio.
Emmanuel Ramazani, de kroonprins
In die omstandigheden is het niet moeilijk te voorspellen hoe de nieuwe president zal heten : Emmanuel Ramazani. Hij hoeft zelfs geen handpop te zijn van de toekomstige gewezen president. Hij is gepokt en gemazeld in het Kabila-kamp. En zal hij meer doen dan de stoel warm houden? In het nieuwe parlement zal het vol zitten met Kabilisten (dankzij de fraude). Die keuren dan een wijziging van de grondwet goed, waardoor de president verkozen wordt door het parlement. En Kabila jubelend terugkeert. Ook is het mogelijk de verkiezingen toch nog te annuleren en het huidige parlement de grondwet te laten veranderen. Te gek voor woorden? Dat heb ik ook lang gedacht. Maar het scenario blijft rond zingen.
Er is echter nog een ander scenario mogelijk. Dat het Congolese volk, of delen ervan, het schaamteloze bedrog niet meer pikt en in opstand komt. Waardoor de Kabilistische repressie pas echt op volle toeren gaat draaien. Het doet er dan niet eens meer toe wie er in naam president is.
Eén waarheid blijft evenwel overeind: voorspellingen over Congo hebben al 60 jaar de eigenschap onjuist te zijn. Een magere troost, dat wel.
Een versie van dit artikel verscheen eerder in De Standaard van 10 augustus 2018
- Over Jaynet en haar rol in het zakenimperium van de Kabila’s zie: https://www.bloomberg.com/news/features/2016-12-15/with-his-family-fortune-at-stake-congo-president-kabila-digs-in
TEKENS LANGS DE WEG
Omdat het augustus is en omdat bloedheet is en omdat het een traditie is in dit salon, serveren we u graag wat lichtere kost. Verkeerstekens zijn dit keer het thema.
Kabila of Kabila
“Alles veranderen zodat alles hetzelfde blijft,” dat was het devies van de Spaanse dictator Franco toen hij zijn dictatuur een “democratisch gezicht” probeerde te geven. Het lijkt het motto te zijn van veel dictators – neem nu de Congolees Joseph Kabila, al 17 jaar aan de macht en niet van plan dat te veranderen. Lees het stuk van Walter Zinzen: of er verkiezingen komen of niet en wie ze ook wint de echte winnaar zal Kabila zijn.
Waarom de zoon van de “revolutionair” Laurent-Désiré zich zo hardnekkig aan de macht vastklampt wordt duidelijk als je het indrukwekkende dossier leest op de website van de Bloomberg Media Group – niet bepaald een extreem-linkse publicatie. Kabila en zijn familie graaien schaamteloos in de vetpotten en beschouwen de rijkdom van Congo als hun privé-bezit. Dat gaat zover dat mensen worden verjaagd en hun huizen vernietigd omdat de president op hun grond een luxeverblijf wil optrekken. Het gaat om niet minder dan 300 mensen op 600 ha. Journalisten en mensenrechtenorganisaties die daartegen protesteren worden vervolgd: https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2018/07/26/onderduiken-voor-bedreigingen-door-regime-kabila/
Door Walter Zinzen
Vooreerst het schijnbaar goede nieuws : veel wijst er op dat er eind dit jaar in Congo wel degelijk verkiezingen komen. De “onafhankelijke” kiescommissie is klaar met het registreren van de kiezers, kandidaten melden zich voor een zitje in een of andere assemblee. De regering beweert al 200 miljoen dollar te hebben uitgegeven aan de voorbereiding van de verkiezingen. Maar schijn bedriegt . Tegenstanders van het regime beweren dat niet minder dan 6 miljoen namen, die op de kieslijsten staan, frauduleus zijn, o.m. omdat er geen vingerafdrukken zijn genomen.
Joseph Kabila, sinds 2001 aan de macht
Nog meer zorgen baren de stemcomputers die de kiescommissie heeft aangekocht. Die komen uit Zuid-Korea en de regering van dat land heeft laten weten dat ze onbetrouwbaar zijn. Het zijn geen stemcomputers maar bedrogscomputers briest de oppositie. Maar de meerderheidspartijen briesen even hard terug : geen computers? Dan ook geen verkiezingen. Waarbij niemand zich de vraag stelt hoe computers moeten functioneren in een land waar elektrische stroom helemaal niet of heel sporadisch aanwezig is.
Maar al die zorgen verzinken in het niets bij hét grote vraagstuk dat de Congolese politiek nu al jaren bezig houdt. Zal president Kabila een derde ambtstermijn ambiëren, schoon de grondwet ’t hem verbiedt, of zal hij op 1 januari volgend jaar ambteloos burger zijn? Op 8 augustus ten laatste moeten de kandidaturen binnen zijn. Het ziet er naar uit dat we tot de 7° moeten wachten om eindelijk te weten of Kabila zich aan de macht vastklampt dan wel een schertskandidaat in het veld stuurt, die hem toelaat in het verborgene aan de touwtjes te blijven trekken.
Voor die laatste mogelijkheid heeft het Congolese parlement alvast de rode loper uitgerold. Het heeft een wet goedgekeurd die het statuut vastlegt van “gewezen verkozen presidenten” , een wet die geschreven is op het lijf van Kabila. Hij krijgt een belastingvrij pensioen en een jaarlijkse vergoeding voor “bewezen diensten aan de natie” (bedragen worden niet genoemd), een “fatsoenlijke” woning voor hemzelf en zijn familie, twee auto’s, twee lijfwachten en permanente bewaking van zijn residentie, 10 man personeel voor zijn huishouding, gratis bureaus voor zijn secretariaat, waar 6 mensen mogen werken op kosten van de staat, gratis brandstof, gratis verbruik van water en elektriciteit, gratis telefoon, gratis gezondheidszorgen in binnen- en buitenland voor zichzelf, zijn partner en zijn minderjarige kinderen. Met zo’n statuut kan Kabila ongestoord zijn activiteiten aan het hoofd van zijn economisch miljardenimperium voortzetten. Daar draait tenslotte alles om. Waarom zou hij dan nog per se president willen blijven?
Goede vraag. Toch denkt vrijwel iedereen dat Kabila op 8 augustus opnieuw kandidaat zal zijn. De katholieke kerk – eerder al de motor achter grote protestacties – organiseert half augustus nieuwe demonstraties van allerlei aard om Kabila tot aftreden te dwingen. Zo zeker is ze dat Kabila wel degelijk gewoon wil aanblijven. Het scenario ligt al klaar. Zijn adviseurs hebben bedacht dat hij in 2006 de verkiezingen in twee beurten heeft gewonnen, in 2011 echter in maar één beurt. Dus heeft hij nog één beurt te goed en overtreedt hij de grondwet niet door opnieuw kandidaat te zijn. Kabila zelf heeft er alvast voor gezorgd dat het Grondwettelijk Hof deze juridische spitsvondigheid zal accepteren. Hij heeft het Hof, in ware Trump-stijl, vol gepropt met slaafse volgelingen.
Jean-Pierre Bemba
Moïse Katumbi
Ondertussen zit ook de oppositie niet stil. Jean-Pierre Bemba, die al in 2006 tegen Kabila opkwam , is na zijn vrijlating door het Internationaal Strafhof, opnieuw kandidaat (1). Dat is op het eerste gezicht slecht nieuws voor Moïse Katumbi, de populaire ex-gouverneur van Katanga, die al twee jaar in ballingschap in België verblijft. Mocht hij naar Congo terugkeren dan wordt hij stante pede gearresteerd , want Kabila heeft ervoor gezorgd dat een aantal gerechtszaken tegen hem lopende zijn. En als kers op de taart is zijn paspoort ingetrokken door de Congolese overheid en wordt hem een nieuw geweigerd. Het regime beweert dat Katumbi geen Congolees is maar een Italiaan. (Zijn vader is Italiaan, vandaar…) Volgens de Dienst Vreemdelingenzaken verblijft Katumbi dus illegaal in België. Dat hij kan deelnemen aan de presidentsverkiezingen is op dit moment zo goed als uitgesloten.
Generaal John Numbi
Generaal Gabriel Amisi
Hoe dan ook : als die verkiezingen op 23 december inderdaad plaats vinden, dan is de winnaar nu al bekend. Het is ofwel Joseph Kabila in persoon of het is Joseph Kabila via een handpop. Daar zullen fraude en staatsterreur voor zorgen. Dat Kabila zopas twee gewetenloze schurken herbenoemd heeft in leidende functies bij het leger doet ergste vermoeden. De generaals John Numbi en Gabriel Amisi (2) hebben beide een reputatie te verliezen in het gewelddadig onderdrukken van burgerprotesten. Het is te vrezen dat er nog veel bloed in Congo zal vloeien.
Een versie van dit artikel verscheen eerder in De Standaard
ISRAËLISCHE WETGEVING GIET APARTHEID IN BETON
Door Johan Depoortere
“Israël, de enige democratie in het Midden-Oosten,” het is een refrein dat de propaganda van de zionistische staat niet aflaat erin te hameren. De werkelijkheid ziet er anders uit. De Palestijnse minderheid in het land (20% van de bevolking) heeft weliswaar stemrecht en is vertegenwoordigd in de Knesset, het Israëlische parlement, maar wordt op allerhande wettelijke en semi-wettelijke manieren van reële invloed – laat staan macht – afgehouden. De feitelijke apartheid waarmee de niet-Joodse bevolking wordt gediscrimineerd wordt nu binnenkort ook wettelijk verankerd. De Knesset spreekt zich in een van de volgende zittingen uit over de “Basiswet Israël als Natiestaat van het Joodse Volk.” Dat de wet wordt goedgekeurd lijdt weinig twijfel: het voorstel is ingediend door een lid van Benjanmin Netanyahu’s regeringspartij Likoed.
Feitelijke apartheid
Bijna twee miljoen Palestijnse inwoners van Israël leven nu al in een situatie van feitelijke apartheid. Zij zijn tweederangsburgers in eigen land. Palestijnse steden en dorpen hebben te maken met dagelijkse onderbrekingen in de stroom- en watertoevoer, het ontbreken van stadsplanning en infrastructuur, een nooit aflatende confiscatie van gronden voor exclusieve Joodse bewoning, armoede en werkloosheid, vernietiging van olijfgaarden en woningen.
De vredesactivist Miko Peled wordt in Israël gearresteerd bij een protestdemonstratie.
Miko Peled, de zoon van een legendarische generaal in het Israëlische leger en nu een mensenrechtenactivist, tekende een treffend voorbeeld op van de dagelijkse discriminatie waaronder zijn Palestijnse landgenoten te lijden hebben. Hij sprak met Khaled, een invloedrijke Palestijn die in de gemeenteraadsverkiezingen van oktober aanstaande kandidaat-burgemeester is voor Qalansawe, een Arabische stad van 23000 inwoners in de zogenaamde “Driehoek” – Palestijns gebied in Israël binnen de grenzen van 1948.
Palestijnse huizen in Israël kun je onder andere herkennen aan de watertanks op het dak. In tegenstelling tot Joodse Israëlis moeten de Palestijnen voorzorgen nemen om de dagelijkse onderbrekingen in de watertoevoer door de Israëlische watermaatschappij Mekorot op te vangen. Vandaar die tanks. Khaled vertelt Miko Peled dat hij ook zo een tank op het dak van zijn huis heeft. Om de stand van de watervoorraad af te lezen heeft hij een vlotter nodig, zoals je vindt in de waterbak van een wc. Om het ding te kopen begaf zich naar een winkel in een Joods-Israëlische stad. De verkoper vroeg hem waar hij wel vandaan kwam dat hij zo iets nodig had. “Dat is het verschil tussen een Joodse en een niet-Joodse inwoner van Israël,” zei Khaled.
Discriminatie in cijfers
In theorie en op papier zijn Joodse en niet-Joodse staatsburgers in Israël gelijkwaardig. De praktijk is anders. Er bestaan in Israël twee financieringsbronnen voor basisinfrastructuur, voor land, water, en openbare werken: “de regering die voor alle staatsbrugers werkt of ze nu Joods of Palestijns zijn, en de “Nationale Instellingen” die alleen voor Joodse dorpen en steden werken”1
Die Nationale Instellingen zijn de zionistische organisaties Joods Nationaal Fonds en Het Joods Agentschap die zoals bepaald in hun charter in het toekennen van grond en voorzieningen verplicht moéten discrimineren ten voordele van alle Joden ter wereld en ten nadele van de Palestijnse burgers van Israël.
Het Joods Nationaal Fonds bezit 93% van de grond in Israël die daardoor ontoegankelijk is voor niet-Joden. Het gevolg van de dubbele financieringsbron is dat de zogenaamde “Arabische sector” in Israël het wat voorzieningen als water, irrigatie, riolering, asfaltering, onderwijs en gezondheid met heel wat minder moet stellen dan de “Joodse sector.”
“Het analfabetisme ligt driemaal hoger bij Palestijnen dan bij Joden (15,8 procent tegenover 4,9 procent. Palestijnen hebben geen eigen Arabische universiteit (…) Hoewel de Palestijnen zo een 20 procent van de bevolking uitmaken, is maar 1,5 procent van de ingenieurs Arabier.” 2 Palestijnen in Israël scoren hoger in de werkloosheidstatistieken en lager in die van de inkomens. De sociale gevolgen zijn voorspelbaar: “7,6 procent van de Palestijnen leeft met meer dan drie personen in één kamer, bij de Joden is dat slechts 0,6 procent. De criminaliteitscijfers zijn meer dan dubbel zo hoog bij de Palestijnen: 16,1 promille tegenover 7,6 promille bij de Joden. Israël besteedt slecht 2 procent van zijn gezondheidsbudget aan de Israëlische Palestijnen, die toch 20% van de bevolking uitmaken. Daardoor is de kindersterfte bij de Palestijnen vier keer hoger dan bij de Joden.”3
Apartheid in beton gegoten
Israël is niet het land van zijn inwoners maar van alle Joden ter wereld. Dat wil zeggen dat iemand die als Jood is geboren in Antwerpen, Brooklyn of Buenos Aires automatisch de Israëlische nationaliteit kan krijgen. Een Palestijn die in Palestina geboren en getogen is maar in 1948 buiten de grenzen van het huidige Israël verbleef is voor eeuwig en altijd van de Israëlische nationaliteit uitgesloten en kan er nooit wettelijk verblijven.
Parlementsleden van drie Palestijnse partijen wilden daar een einde aan maken met een wetsvoorstel dat van Israël de “staat” zou maken van “al zijn inwoners.” De zionistische partijen in de Knesset hebben ervoor gezorgd dat het voorstel geen enkele kans maakt, meer nog dat het te gevaarlijk is om te worden besproken. De juridische adviseur van de Knesset, Eyal Yanon verklaarde waarom: “Het voorstel bevat verschillende artikelen die het karakter van Israël zouden veranderen van een nationale staat voor het Joodse volk tot een staat die gelijke status zou verlenen aan Joden en Arabieren.“
De Knesset maakt daarmee zonder meer duidelijk dat een Joodse staat onmogelijk ook democratisch kan zijn. Een democratische staat maakt het immers mogelijk een regime met vreedzaame middelen te veranderen. De zionistische meerderheid zorgt er voor dat Israël een land blijft met een onaantastbare eenheidsideologie: het zionisme en dat de Palestijnen, 20% van de bevolking, voor eeuwig en altijd tot een tweederangspositie zijn veroordeeld.
De “Basiswet Israël als Natiestaat van het Joodse Volk” zal die apartheidsstatus van de Palestijnen nog steviger betonneren. Eén van de bepalingen van dat wetsvoorstel zou het wettelijk mogelijk maken om “exclusieve gemeenschappen” in stand te houden. Dat gaat zelfs de Israëlische president Reuven Rivlin te ver. Hij riep de parlementsleden op het artikel te schrappen omdat het de mogelijkheid zou creëren om uit Joodse nederzettingen Ultra-orthodoxe Joden, Druzen of LGBTpersonen te weren. Dat Palestijnen nu al in feite uitgesloten worden uit Joodse steden en dorpen en dat de wet die vorm van apartheid wettelijk zou verankeren lijkt voor de president de minste van zijn zorgen.
NIETS DAN DE WAARHEID
Caravaggio, Het offer van Isaak (1603)
Door Gie van den Berghe
Onwaarheden, roddel, nepnieuws – ze zijn van alle tijden. Maar nu worden ze nog sneller verbreid door de a-sociale media, door de vervlakking en commercialisering van ‘het’ nieuws, door de zogenaamde democratisering van kennis. Pastoor, dokter en professor hebben de waarheid niet langer in pacht.
Geen waarheden zonder onwaarheden. De één zijn waarheid is niet zelden de ander zijn onwaarheid. Van kleuren en geuren tot ideologische, religieuze en politieke visies. Maar om waar te zijn, moet iets vatbaar zijn voor weerlegging. Onbetwistbare waarheden zijn valse waarheden. God bijvoorbeeld. Een waarheid die geen tegenspraak duldt, is weinig meer dan een vooroordeel.
Evidente waarheden als de Holocaust mogen dus betwist worden. Wie dat verbiedt, speelt in de kaart van ontkenners en twijfelaars want censuur lijkt aan te geven dat iets het daglicht niet veelt. Bij analyse en weerlegging van negationistische argumenten blijkt trouwens dat sommige aspecten van het stereotiepe Holocaustverhaal voor betwisting vatbaar zijn.
Neem de benaming Holocaust, Grieks voor ‘wat volledig verbrand moet worden’. In het Bijbelboek Genesis stelt God Abraham op de proef. Hij moet zijn geliefde zoon Isaak ten offer brengen. Abraham bereidt zich voor, bewijst godvrezend te zijn en mag daarom een ram in plaats van zijn zoon offeren. God belooft hem rijkelijk te zullen zegenen met een talrijk nageslacht dat al zijn vijanden zal verslaan.
Eind jaren 1970 voerden religieusmystieke joden de Bijbelse slachtofferterm Holocaust in als benaming voor de jodenuitroeiing door de nazi’s. De Binding van Isaak werd een metafoor voor de miljoenen joden die werden geofferd voor de wederopstanding van het joodse volk en Israël. Het offer, dat door sommige exegeten vergeleken wordt met de offerdood van Jezus, is niet tevergeefs geweest. Het onzegbare leed is verwerkt. Israël is het zoenoffer voor de jodenuitroeiing in Europa.
Seculiere joden zagen dit Holocaustbegrip niet zitten. Maxime Steinberg, een Belgisch jood en historicus wiens moeder in Auschwitz werd vermoord, noemde het in 1985 “een belediging van de miljoenen slachtoffers van de genocide, een besmeuring van de herinnering aan mijn moeder”. Zij was immers geen “instemmend slachtoffer van een nieuw liturgisch ritueel waarin de SS de plaats zou ingenomen hebben van de offerpriesters. Ze hebben haar ook niet vermoord om een of ander lot van het joodse volk te rechtvaardigen”. De in deze context “schaamteloze term ‘holocaust'”, vervolgde Maxime, “heeft niets met geschiedenis te maken maar alles met de mythes veroorzaakt door de catastrofe”.
Mede door de Amerikaanse televisieserie Holocaust uit 1978 – een serie die ondanks of dankzij haar soapgehalte nog aan populariteit wint – en de eind vorige eeuw uit de grond rijzende Holocaustmusea, wordt het Holocaust-slachtofferbegrip ondertussen wereldwijd gebruikt, ook door historici.
Alleen maar een kwestie van woorden? We weten toch met zijn allen waarover het gaat?! Gespecialiseerde historici wel, maar het grote publiek kent vooral het stereotiepe Holocaustverhaal. En dat is, zoals veel ingeburgerde verhalen, sterk vereenvoudigd, deels onjuist en onwaar.
Niemand kan alles kennen. Veel van wat we denken te kennen is een oppervlakkige, vereenvoudigde en al te samenhangende versie van de werkelijkheid. U en ik kunnen niet anders dan de beperkte informatie waarover we beschikken beschouwen als alles wat er over een bepaald iets te kennen valt. Met de beschikbare informatie bouwen we een verhaal en als dat goed is, geloven we het, wordt het waarheid.
Kennis is een eiland in een oceaan van onwetendheid.
Vast staat dat meer dan vijf miljoen joden werden vermoord. Maar hoe is het zo ver kunnen komen?Hoe werden mensen als u en ik volkenmoordenaars? Waarom keken we met zijn allen weg? Hoe uniek is de jodenuitroeiing?
Holocaust verwijst naar slachtoffers, niet naar daders. Deze laatsten hadden het over Endlösung der Judenfrage. Eindoplossing – er was dus voordien al sprake van een jodenprobleem. En inderdaad, de diaspora, de verspreiding van joden over de hele wereld, werd in veel landen en kringen als probleem ervaren. De discriminatie, vervolging en verdrijving van deze migranten werd eeuwenlang godsdienstig en antisemitisch gerechtvaardigd.
Gustave Doré “Le Juif errant” Gekleurde houtsnede in Le Journal pour Rire, Paris, 1852
De eeuwige jood – titel van een antisemitische nazi-propagandafilm uit 1940 – was geen bedenksel van nazi’s maar van katholieken. Het verhaal van de wandelende of dolende jood dateert uit de middeleeuwen. Jezus, zo luidde het, vroeg op weg naar Golgota, gebukt onder het kruis, aan een jood om even op zijn dorpel te mogen rusten. De jood weigerde of bespotte Jezus, waarop die zei: “ik zal rusten, maar gij zult ronddolen over de aarde zonder te kunnen rusten, tot de dag van het laatste oordeel”. Moraal van het verhaal: wie Christus, de christelijke leer verwerpt, moet op geen verlossing rekenen.
Toen het naziregime begin 1933 de macht kreeg, vaardigde het meteen anti-joodse maatregelen uit. Joden moesten door pesterijen, boycots, discriminatie en beroepsverbodenhet land uit gedwongen worden. Maar de rest van de wereld had geen boodschap aan nog meer joden. De VS had al in 1924 beslist dat dergelijke ‘inferieure rassen’ niet langer welkom waren.
Duitsland zat met zijn joden opgescheept. Toch dacht de eerste acht jaar van het nazibewind niemand aan uitroeiing. Die begon pas in de tweede helft van 1941, samen met de inval in de Sovjet-Unie. Eén en ander ging dus heel wat geleidelijker in zijn werk dan het stereotiepe Holocaustverhaal wil.
Niet dat het nazibewind terugschrok voor gewelddaden en massamoord. Lang voor iemand aan jodenuitroeiing dacht, werden talloze mensen van eigen bloed gesteriliseerd en geëuthanaseerd – Ariërs met een mentale of fysieke handicap. Tot het einde van de oorlog werden in totaal 360.000 mensen gesteriliseerd.
Kort voor het begin van de Tweede Wereldoorlog begon de zogenaamde euthanasie-actie, de moord op minstens 70.000 mensen met een handicap.De actie lekte uit, een bisschop hield een opgemerkte preek en de operatie werd officieel stopgezet maar ging achter de schermen door.
Tegen de uitroeiing van de joden kwam ook van katholieke zijde nooit protest. Integendeel, na de oorlog hielp het Vaticaan verscheidene topnazi’s ontkomen naar Zuid-Amerika.
Ook wat sterilisatie en uitroeiing van zogenaamd minderwaardige mensen betreft, heeft het naziregime weinig uitgevonden. De gedachte dat fysieke, mentale en morele kenmerken erfelijk zijn en het dus verstandig is de gezondste, sterkste en meest begaafde mensen aan elkaar te koppelen, is van alle tijden. Plato, Aristoteles, Thomas Morus en tal van verlichtingsfilosofen en wetenschappers hebben daarvoor gepleit.
In 1883 bedacht Francis Galton, een vindingrijk wetenschapper en neef van Charles Darwin, de term eugenics : goede genese, goede geboorte. Darwin viel hem bij : de evolutie van de mens is door toedoen van mens en beschaving vrijwel tot stilstand gekomen. De mens, schreef hij in 1871 in De afstamming van de mens, kan maar vooruitgaan als hij onderworpen blijft aan harde strijd. Alleen dan komen de besten boven drijven. De voortplanting van gewenste individuen zou bevorderd moeten worden en die van ongewensten belemmerd, ware het niet dat zulks in beschaafde naties uit den boze is.
In de VS werd vanaf 1920 al op relatief grote schaal gesteriliseerd. Ook in het democratische Weimar-Duitsland gingen toen stemmen op om zogenaamd levensonwaardig leven te beëindigen. Karl Binding en Alfred Hoche, een jurist en een psychiater, pleitten in Die Freigabe der Vernichtungvoor gedeeltelijke opheffing van het verbod te doden. Twee jaar na de nederlaag in de Grote Oorlog vergeleken ze een slagveld bezaaid met lichamen met een instelling waar idioten met de grootste zorg werden omringd. Tegenbeelden van mensen, zonder wil tot leven of sterven. Levens van negatieve waarde rekken is meedogenloos; ze geen zachte dood gunnen is wreed en een zware belasting voor verwanten en maatschappij. Dergelijke levens doden is geen misdaad of immorele handeling, maar nuttig en geoorloofd.
Nog in 1920, stuurde een directeur van een Saksische verpleeginstelling voor zwakzinnige kinderen een vragenlijst naar de ouders. Zou u instemmen met een pijnloze levensbekorting als vast staat dat uw kind ongeneeslijk idioot is? Of alleen als u niet meer voor uw kind kunt zorgen, na uw dood bijvoorbeeld? Of alleen als uw kind fysiek of psychisch zwaar afziet? En tot slot: wat vindt uw vrouw hiervan? 73 % van de 162 ouders antwoordde ‘ja’ op alles, 27% ‘neen’ op sommige vragen. Nogal wat ouders voegden eraan toe dat ze liever van niks geweten hadden: ‘niet vragen, doen!’.
Het is, voor wie er even bij stil staat, best merkwaardig dat het nazibewind eigen volk steriliseerde en ombracht voordat het joden massaal begon uit te roeien. Blijkbaar zagen ze in joden, anders dan in gehandicapten, toch nog de mens, zij het van een concurrerend ras.
Enkele stappen uit de escalatie tot genocide.
Tien dagen na de aanhechting van Oostenrijk (maart 1938), toen de pers bol stond van nazi-gruweldaden – terwijl de nazi’s door veel Oostenrijkers enthousiast werden verwelkomd – grendelde de beschaafde wereld zijn grenzen verder af.
In juli 1938 overlegden vertegenwoordigers van een dertigtal landen in het mondaine Evian-les-Bains. Alleen de Dominicaanse republiek wou joden opnemen. Australië verklaarde tegen antisemitisme en racisme te zijn en wou die problemen onder geen beding importeren.
Op 5 oktober 1938 ging het nazibewind in op het verzoek van de Zwitserse regering om een rode J te plaatsen op paspoorten van Duitse joden.
Ook Polen weigerde joden op te nemen. Daarom deporteerde Duitsland eind oktober 1938 15.000 Poolse joden naar een niemandsland aan de grens met Polen. Onder hen ook de familie van Herschel Grynszpan. Die pleegde op 7 november een aanslag op een ambtenaar van de Duitse ambassade in Parijs. Duitsland reageerde met een pogrom, de Reichskristallnacht. Talloze synagogen en joodse zaken gingen in vlammen op. Twintigduizend joden werden in concentratiekampen opgesloten, kampen waar tot dan voornamelijk politieke gevangenen zaten. Enkele honderden joden overleefden dit niet, maar de anderen werden na enkele maanden vrijgelaten.
De wereld bleef wegkijken. Eigen volk eerst.
Het slachtofferperspectief berooft ons van inzicht in de ontstaansgeschiedenis van de Endlösung der Judenfrage.
Hitler hield van honden en kinderen. Hoe waar ook, de bewering druist in tegen onze waarheid. Wij mensen denken makkelijk in absolute goed-kwaad tegenstellingen, in slachtoffer-dader termen. Genocidaire daders worden gedemoniseerd, onherkenbaar gemaakt als mens. We ontmenselijken ze zoals zij met gehandicapten en uiteindelijk ook met joden deden. Wie dehumaniseert verheft zich boven de ander, wordt dader in potentie.
Daderbronnen zoals Hitlers Mein Kampf, de memoires van Auschwitzcommandant Rudolf Höss of die van Adolf Eichmann; de fotoalbums die SS’ers maakten van de ontruiming van het Warschau getto of van de aankomst van een jodenkonvooi in Auschwitz – dit soort daderbronnen maakt duidelijk dat veel daders dachten het goede of toch het noodzakelijke te doen. Ze doodden voor een goed doel: het Volkslichaam zuiveren van biologisch ballast en het jodenprobleem definitief oplossen. Kwaad om bestwil.
Ella Lingens-Reiner, een Oostenrijks arts die wegens hulp aan joden in Auschwitz belandde, zei daar tegen Fritz Klein, de SS-arts met wie ze moest samenwerken, dat ze zich schaamde tot de Duitsers gerekend te worden. Klein, volgens Lingens-Reiner een beschaafd man, begreep dat niet. Hoe kun je, vroeg ze hem toen, meewerken aan de uitroeiing van joden, heb je als arts dan geen respect voor menselijk leven? Natuurlijk wel, antwoordde Klein, “uit respect voor menselijk leven moet ik de rotte appendix uit het zieke lichaam verwijderen en joden zijn de rotte appendix in het Europees lichaam”. Een daderperspectief.
Fritz Klein was een meedogenloze antisemiet. De man ook die kort na de oorlog in Bergen-Belsen gefotografeerd werd in een ‘ravijn’ van lijken, een massagraf dat de Britse bevrijders moesten graven om de in het kamp heersende tyfus te bestrijden.
Bergen-Belsen 24 april 1945
Epiloog
In 1931, zeven jaar voor het nazi-bewind de rode J invoerde, introduceerde België in Rwanda etnische identiteitskaarten met daarop het grotendeels fictieve onderscheid Hutu – Tutsi – Twa. Omdat niet iedereen op het oog herkenbaar was, werd bepaald dat wie tien of meer koeien bezat, Tutsi was. Zo gebeurde het dat de ene broer Tutsi en de andere Hutu werd. Tijdens de Rwandese genocide in 1994 werden de racistische identiteitskaarten een dodelijk hulpmiddel bij identificaties aan wegversperringen.
Ook bij deze genocide keek de hele wereld weg, België op kop.
De analogieën met hedendaagse toestanden en houdingen kunnen u niet ontgaan zijn.
Lezing gehouden op 9 juni 2018 in het Liberaal Archief te Gent, in het kader van een lezingencyclus over waarheid en onwaarheden, voor een honderdtal vrijmetselaars (zelf behoort Gie tot geen enkel genootschap, laat staan een geheim).
